Publication
Como cooperar na doença mental nos países em desenvolvimento?: saúde em tradução e cooperação em Timor-leste
dc.contributor.advisor | Seixas, Paulo Castro | por |
dc.contributor.author | Oliveira, Karina Ferreira de | por |
dc.date.accessioned | 2010-10-13T14:09:10Z | por |
dc.date.accessioned | 2011-10-06T14:42:46Z | |
dc.date.available | 2010-10-13T14:09:10Z | por |
dc.date.available | 2011-10-06T14:42:46Z | |
dc.date.issued | 2010 | por |
dc.description | Dissertação de Mestrado apresentada à Universidade Fernando Pessoa como parte dos requisitos para obtenção do grau de Mestre em Acção Humanitária, Cooperação e Desenvolvimento. | por |
dc.description.abstract | O presente estudo nasce da análise da prática de um projecto de cooperação. Assim, procura explorar a realidade da cooperação em saúde no contexto dos países em desenvolvimento, especificamente tomando Timor-leste como estudo de caso. A expressão como cooperar na doença que o título propõe relaciona-se com a questão entre o transpor de modelos globais de saúde ou o traduzir modelos locais. Neste enquadramento, são objectivos deste estudo compreender a relação dos sistemas ideológicos, o relativo à saúde e à doença no Ocidente (descrito pelas teorias) e o Timorense (resultante da analise) e a importância da sua análise para uma cooperação responsável e eficiente. Não é das suas semelhanças ou diferenças que se centra este estudo mas da sua tradução (resultados). Trata-se de um estudo exploratório de carácter descritivo qualitativo. A metodologia adoptada é de carácter etnográfico. As técnicas de observação e conversação resultam no diário de campo como instrumento base. O estudo abrangeu uma comunidade geograficamente concertada, subdistrito de Laclubar, distrito de Manatuto e utilizou-se uma amostra por tipicidade. Como resultados é perceptível que Timor-leste não enfrenta apenas o desafio das doenças relacionadas com a pobreza extrema. Preservar a sua identidade, as suas tradições e os seus valores, em relação com normas de saúde tidas como universais, é também um desafio para o país. Em saúde mental as potenciais estratégias passam pela intervenção comunitária, criando condições que permitam os profissionais de saúde trabalhar com as comunidades. Defende-se que consciência cultural (cultural awarness) em saúde, e especificamente dos seus processos de tradução cultural, é um elemento determinante a viabilidade e sustentabilidade de cooperação eficiente e responsável. Estudu idane’e mosu husi analize ba lalaók projectu kooperasaun nian ida. Nune’e, estudu, ne’e buka atu esplora realidade kona-ba kooperasaun iha saude iha kontestu nasaun sirane’ebé iha dalan ba desenvolvimentu, no horaa liuliu ba Timor-leste nu’udar estudo ba kazu. Lianfuan sira iha titulo nia laran “como cooperar na doença”, iha relasaun ho kestaun kona-ba se atua “foti modelu glob’al sira saude nian” ka tradús modelu lokak sira”. Objetivu sira husi estudu ida-ne'e inklui komprende relasaun entre sistema ideolójiku sira, ida kona- ba saúde no moras iha Osidente (hakerek iha teoria sira) no ida Timoroan sira-nian (rezulta husi análize), no mós importánsia hodi hanoin kona-ba ne'e atu hala'o kooperasaun responsavel i efisiente. Estudu ne’e la foka ba saida maka hanesan i la hanesan, maibé haree liuliu ba nia tradusaun (rezultadu sira). Ida-ne’e estudu esploratóriu deskritivu i kualitativu. Metodolojia ne'ebé uza hanesan etnografia nian. Husi téknika observasaun no ko'alia, mosu diáriu iha terrenu ne'ebé sai hanesan instrumentu-baze. Estudu ne’e ko'alia kona-ba komunidade ida ne'ebé hela iha sub-distritu Laklubar, distritu Manatutu, no uza amostra tuir tipisidade. Nu'udar rezultadu sira husi estudu ne’e ita bele komprende katak timoroan sira la hasoru de’it dezafiu ne'ebé mosu husi moras relasiona ho kiak aat tebetebes. Mantein sira-nia identidade, lisan no valór oioin Timor nian rasik, iha relasaun ho norma saúde ne'ebé ita baibain konsidera universál, ne'e mós dezafiu ida ba nasaun ida-ne'e. Iha área saúde mentál, estratéjia ne'ebé bele uza liu husi intervensaun iha komunidade, hodi hamosu kondisaun sira di'ak atu fó biban ba profisionál saúde sira atu serbisu iha komunidade sira-nia leet. Estudu ne’e defende katak konxiénsia kulturál (cultural awareness) iha saúde, no liuliu kona-ba prosesu oioin tradusaun kulturál nian, mós elementu importante tebetebes ba viabilidade i sustentabilidade ba kooperasaun responsavel no efisiente. This study arises from an analysis of the practice of a cooperation project. Thus, it explores the reality of cooperation in health in the context of developing countries, specifically taking East Timor as a case study. The expression, how to cooperate in disease, suggested in the title relates to the question of whether to incorporate global health models or to translate local models. This is a qualitative descriptive exploratory study. The methodology adopted is ethnographic. The observation and conversation techniques culminate in a field journal as a base tool. The study covered a geographically concerted community, the sub-district Laclubar district of Manatuto and used a typical sample. Within this framework, the goals of this study are to understand the relationship between ideological systems, the relative health and disease in the West (described by the theories) and in East Timor (resulting from the analysis) and the importance of their analysis to a responsible and efficient cooperation. The current study does not focus on their similarities or differences, but rather on results. As a result it is apparent that East Timor faces not only the challenge of diseases related to extreme poverty. The preservation of its identity, traditions and values in relation to health standards taken as universal, is also a challenge for the country. In mental health, potential strategies might be related to community intervention, creating conditions for health professionals working with communities. It is claimed that cultural awareness in health, and specifically the processes of cultural translation, is a key factor in the viability and sustainability of efficient and responsible cooperation. Este estudio surge del análisis de la práctica de un proyecto de cooperación. Por lo tanto, explora la realidad de la cooperación en materia de salud en el contexto de los países en desarrollo, tomando, específicamente, Timor-leste como caso de estudio. La expresión “Cómo cooperar en la enfermedad”, a la que el título se refiere, propone la alternativa entre transponer los modelos globales de salud mundial o traducir los modelos locales. En este marco, los objetivos de este estudio son comprender la relación de los sistemas ideológicos, lo relativo a la salud y a la enfermedad en el Ocidente (descritos por las teorías) y el de Timor-leste (resultante del análisis), y la importancia de su análisis para una cooperación responsable y eficiente. El estudio no se centra en las semejanzas o en las diferencias, sino en su traducción (los resultados). Se trata un estudio exploratorio de carácter cualitativo descriptivo. La metodología adoptada es de carácter etnográfico. Las técnicas de observación y de conversación resultan en un estudio diario de campo como herramienta base. El estudio abarcó una comunidad geograficamente concertada, el sub-distrito de Laclubar, del distrito de Manatuto y utilizó una muestra por tipicidad. Como resultados, se desprende que Timor-leste no sólo enfrenta al reto de las enfermedades relacionadas con la pobreza extrema. Preservar su identidad, sus tradiciones y sus valores en relación con las normas sanitarias adoptadas como universales, es también un desafío para el país. En salud mental, las posibles estrategias son la intervención en la comunidad, creando condiciones para que los profesionales de la salud puedan trabajar con las comunidades. Se argumenta que la conciencia cultural (cultural Awarness) en la salud y, específicamente, sus procesos de traducción cultural, son un factor determinante en la viabilidad y sustentabilidad de una cooperación eficaz y responsable. | por |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/10284/1570 | por |
dc.language.iso | por | por |
dc.publisher | [s.n.] | por |
dc.title | Como cooperar na doença mental nos países em desenvolvimento?: saúde em tradução e cooperação em Timor-leste | por |
dc.type | master thesis | |
dspace.entity.type | Publication | |
rcaap.rights | openAccess | por |
rcaap.type | masterThesis | por |