Name: | Description: | Size: | Format: | |
---|---|---|---|---|
5.95 MB | Adobe PDF |
Authors
Advisor(s)
Abstract(s)
O presente estudo nasce da análise da prática de um projecto de cooperação. Assim, procura
explorar a realidade da cooperação em saúde no contexto dos países em desenvolvimento,
especificamente tomando Timor-leste como estudo de caso. A expressão como cooperar na
doença que o título propõe relaciona-se com a questão entre o transpor de modelos globais de
saúde ou o traduzir modelos locais.
Neste enquadramento, são objectivos deste estudo compreender a relação dos sistemas
ideológicos, o relativo à saúde e à doença no Ocidente (descrito pelas teorias) e o Timorense
(resultante da analise) e a importância da sua análise para uma cooperação responsável e
eficiente. Não é das suas semelhanças ou diferenças que se centra este estudo mas da sua
tradução (resultados).
Trata-se de um estudo exploratório de carácter descritivo qualitativo. A metodologia adoptada é
de carácter etnográfico. As técnicas de observação e conversação resultam no diário de campo
como instrumento base. O estudo abrangeu uma comunidade geograficamente concertada, subdistrito
de Laclubar, distrito de Manatuto e utilizou-se uma amostra por tipicidade.
Como resultados é perceptível que Timor-leste não enfrenta apenas o desafio das doenças
relacionadas com a pobreza extrema. Preservar a sua identidade, as suas tradições e os seus
valores, em relação com normas de saúde tidas como universais, é também um desafio para o
país. Em saúde mental as potenciais estratégias passam pela intervenção comunitária, criando
condições que permitam os profissionais de saúde trabalhar com as comunidades. Defende-se
que consciência cultural (cultural awarness) em saúde, e especificamente dos seus processos de
tradução cultural, é um elemento determinante a viabilidade e sustentabilidade de cooperação
eficiente e responsável.
Estudu idane’e mosu husi analize ba lalaók projectu kooperasaun nian ida. Nune’e, estudu, ne’e
buka atu esplora realidade kona-ba kooperasaun iha saude iha kontestu nasaun sirane’ebé iha
dalan ba desenvolvimentu, no horaa liuliu ba Timor-leste nu’udar estudo ba kazu. Lianfuan sira
iha titulo nia laran “como cooperar na doença”, iha relasaun ho kestaun kona-ba se atua “foti
modelu glob’al sira saude nian” ka tradús modelu lokak sira”.
Objetivu sira husi estudu ida-ne'e inklui komprende relasaun entre sistema ideolójiku sira, ida
kona- ba saúde no moras iha Osidente (hakerek iha teoria sira) no ida Timoroan sira-nian
(rezulta husi análize), no mós importánsia hodi hanoin kona-ba ne'e atu hala'o kooperasaun
responsavel i efisiente. Estudu ne’e la foka ba saida maka hanesan i la hanesan, maibé haree
liuliu ba nia tradusaun (rezultadu sira).
Ida-ne’e estudu esploratóriu deskritivu i kualitativu. Metodolojia ne'ebé uza hanesan etnografia
nian. Husi téknika observasaun no ko'alia, mosu diáriu iha terrenu ne'ebé sai hanesan
instrumentu-baze. Estudu ne’e ko'alia kona-ba komunidade ida ne'ebé hela iha sub-distritu
Laklubar, distritu Manatutu, no uza amostra tuir tipisidade.
Nu'udar rezultadu sira husi estudu ne’e ita bele komprende katak timoroan sira la hasoru de’it
dezafiu ne'ebé mosu husi moras relasiona ho kiak aat tebetebes. Mantein sira-nia identidade,
lisan no valór oioin Timor nian rasik, iha relasaun ho norma saúde ne'ebé ita baibain konsidera
universál, ne'e mós dezafiu ida ba nasaun ida-ne'e. Iha área saúde mentál, estratéjia ne'ebé bele
uza liu husi intervensaun iha komunidade, hodi hamosu kondisaun sira di'ak atu fó biban ba
profisionál saúde sira atu serbisu iha komunidade sira-nia leet. Estudu ne’e defende katak
konxiénsia kulturál (cultural awareness) iha saúde, no liuliu kona-ba prosesu oioin tradusaun
kulturál nian, mós elementu importante tebetebes ba viabilidade i sustentabilidade ba
kooperasaun responsavel no efisiente.
This study arises from an analysis of the practice of a cooperation project. Thus, it explores the
reality of cooperation in health in the context of developing countries, specifically taking East
Timor as a case study. The expression, how to cooperate in disease, suggested in the title relates
to the question of whether to incorporate global health models or to translate local models.
This is a qualitative descriptive exploratory study. The methodology adopted is ethnographic.
The observation and conversation techniques culminate in a field journal as a base tool. The
study covered a geographically concerted community, the sub-district Laclubar district of
Manatuto and used a typical sample.
Within this framework, the goals of this study are to understand the relationship between
ideological systems, the relative health and disease in the West (described by the theories) and
in East Timor (resulting from the analysis) and the importance of their analysis to a responsible
and efficient cooperation. The current study does not focus on their similarities or differences,
but rather on results.
As a result it is apparent that East Timor faces not only the challenge of diseases related to
extreme poverty. The preservation of its identity, traditions and values in relation to health
standards taken as universal, is also a challenge for the country. In mental health, potential
strategies might be related to community intervention, creating conditions for health
professionals working with communities. It is claimed that cultural awareness in health, and
specifically the processes of cultural translation, is a key factor in the viability and sustainability
of efficient and responsible cooperation.
Este estudio surge del análisis de la práctica de un proyecto de cooperación. Por lo tanto,
explora la realidad de la cooperación en materia de salud en el contexto de los países en
desarrollo, tomando, específicamente, Timor-leste como caso de estudio. La expresión “Cómo
cooperar en la enfermedad”, a la que el título se refiere, propone la alternativa entre transponer
los modelos globales de salud mundial o traducir los modelos locales.
En este marco, los objetivos de este estudio son comprender la relación de los sistemas
ideológicos, lo relativo a la salud y a la enfermedad en el Ocidente (descritos por las teorías) y
el de Timor-leste (resultante del análisis), y la importancia de su análisis para una cooperación
responsable y eficiente. El estudio no se centra en las semejanzas o en las diferencias, sino en
su traducción (los resultados).
Se trata un estudio exploratorio de carácter cualitativo descriptivo. La metodología adoptada es
de carácter etnográfico. Las técnicas de observación y de conversación resultan en un estudio
diario de campo como herramienta base. El estudio abarcó una comunidad geograficamente
concertada, el sub-distrito de Laclubar, del distrito de Manatuto y utilizó una muestra por
tipicidad.
Como resultados, se desprende que Timor-leste no sólo enfrenta al reto de las enfermedades
relacionadas con la pobreza extrema. Preservar su identidad, sus tradiciones y sus valores en
relación con las normas sanitarias adoptadas como universales, es también un desafío para el
país. En salud mental, las posibles estrategias son la intervención en la comunidad, creando
condiciones para que los profesionales de la salud puedan trabajar con las comunidades. Se
argumenta que la conciencia cultural (cultural Awarness) en la salud y, específicamente, sus
procesos de traducción cultural, son un factor determinante en la viabilidad y sustentabilidad de
una cooperación eficaz y responsable.
Description
Dissertação de Mestrado apresentada à Universidade Fernando Pessoa como parte dos requisitos para obtenção do grau de Mestre em Acção Humanitária, Cooperação e Desenvolvimento.